«…άνθρωπε, μπορούν να γίνουν ζωντανοί αυτά τα κόκαλα;». «Κύριε, Θεέ, εσύ ξέρεις».
Θάμβος ἣν κατιδεῖν, τὸν οὐρανοῦ καὶ γὴς Ποιητήν, ἐπὶ Σταυροῦ κρεμάμενον, ἥλιον σκοτισθέντα, τὴν ἡμέραν δὲ πάλιν εἰς νύκτα μετελθοῦσαν, καὶ τὴν γὴν ἐκ τάφων ἀναπέμπουσαν, σώματα νεκρῶν…
Ὄλβιος τάφος! Ἐν ἑαυτῷ γὰρ δεξάμενος, ὡς ὑπνοῦντα, τὸν Δημιουργόν, ζωῆς θησαυρὸς θεῖος ἀναδέδεικται εἰς σωτηρίαν ἡμῶν…
Σὲ τὸν ἐπὶ ὑδάτων κρεμάσαντα, πᾶσαν τὴν γῆν ἀσχέτως, ἡ Κτίσις κατιδοῦσα, ἐν τῷ Κρανίῳ κρεμάμενον, θάμβει πολλῷ συνείχετο…
Το εκούσιο πάθος του Χριστού, ο θάνατος και η κάθοδός του στον Άδη και η ένδοξη ανάστασή του είναιγια όλους εμάς λύτρωση, σωτηρία. Μαζί με τον Αδάμ και την Εύα, όλοι μας παρθήκαμε από το χέρι από τον Κύριο που κατεβαίνει στον Άδη, ο οποίος έρχεται να μας συναντήσει ώστε να επαναφερθούμε και εμείς στον παράδεισο. Πλασμένοι κατ’ εικόνα και ομοίωσή του, και έχοντας χάσει αυτό μέσω της αμαρτίας, ο Δημιουργός, με τον σταυρό, το θάνατο και την ανάστασή του, μας αναμορφώνει, αναδημιουργεί μέσα μας την ομοίωσή του, μας επαναφέρει σε πλήρη κοινωνία μαζί του.
Η βυζαντινή λειτουργία τελεί και ψάλλει αυτό το κεντρικό μυστήριο της πίστεώς μας και μας το παρουσιάζει ως αληθινή νέα δημιουργία. Η λύτρωση που επέφερε ο Κύριος φαίνεται σε πολλά από τα λειτουργικά κείμενα από τα οποία σας παρουσίασα ένα μικρό δείγμα, ως μία νέα δημιουργία, δική μας και εκείνη του Αδάμ ο οποίος για την ανυπακοή και την αμαρτία του εκδιώχθηκε από τον παράδεισο και τώρα, παρμένος και καθοδηγημένος από το χέρι από τον Κύριο, στον παράδεισο επαναφέρεται, ωσάν νέος πηλός πλασμένος από τα χέρια του Δημιουργού του.
Έχοντας τη χάρη, στην οικογενειακή και μοναστική μου ζωή, να αγγίξω με τα χέρια μου το τι είναι ο πηλός, αυτό το ξηρό υλικό που βγαίνει από τη γη, αλλά το οποίο, όταν αναμειγνύεται με νερό, γίνεται μαλακό και εύπλαστο, μπόρεσα να μάθω πώς ο πηλός, για να μπορέσει στη συνέχεια να πλαστεί και να διαμορφωθεί, πρέπει πρώτα να ζυμωθεί από τον αγγειοπλάστη, να επεξεργαστεί, με κάποιο τρόπο – και επιτρέψτε μου την εικόνα – να τον κάνει πειθήνιο. Ο αγγειοπλάστης πρέπει να το ζυμώσει, να το γυρίσει και να το ανοίξει και να το ξανακλείσει στον εαυτό του, έτσι ώστε να γίνει εύπλαστο, «πειθήνιο και έτοιμο» να πλαστεί και να γίνει μια νέα δημιουργία, ένα νέο πλάσμα.
Και πάλι χρησιμοποιώντας τις εικόνες του αγγειοπλάστη και του πηλού, θα έλεγα ότι για εμάς τους χριστιανούς η Σαρακοστή ήταν αυτή η περίοδος στην οποία ο Κύριος μας ζύμωσε, μέσω νηστείας, προσευχής, ελεημοσύνης και φιλανθρωπίας μας έκανε να ανοιχτούμε και να επιστρέψουμε στον εαυτό μας για να γίνουμε υπάκουοι, έτοιμοι να υποδεχτούμε, να γίνουμε οι ίδιοι αυτή η νέα δημιουργία του. Έτοιμος/υπάκουος για τι πράγμα; Έτοιμοι να αναδημιουργηθούμε από εκείνον τον «Αγγειοπλάστη» ο οποίος στο βάπτισμά μας, με το νερό, το λάδι, τον άρτο και τον οίνο – τα τρία μυστήρια που μας έκαναν Χριστιανούς – μας έκανε παιδιά του και μέλη του Σώματός του.
Δημιουργημένοι, ξαναδημιουργημένοι και ανανεωμένοι από τον Κύριο και την ένδοξη Ανάστασή Του, πρέπει να βιώνουμε την ίδια την πίστη που αναφέρεται στο Ανάγνωσμα του Προφήτη Ιεζεκιήλ (37, 1-10) που διαβάζουμε το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου: «Ένιωσα πάνω μου τη δύναμη του Κυρίου. Μ’ έβγαλε με το Πνεύμα Του έξω, μ’ έφερε σε μια πεδιάδα που ήταν γεμάτη κόκαλα…». Εδώ η ερώτηση: «άνθρωπε, μπορούν να γίνουν ζωντανοί άνθρωποι αυτά τα κόκαλα;» Η απάντηση του ανθρώπου είναι: «Κύριε, Θεέ, εσύ ξέρεις». Το «εσύ ξέρεις» δε σημαίνει μια απλή γνώση, αλλά μια βαθιά γνώση του μυστηρίου, του πυρήνα των πραγμάτων. Και στο τέλος του Αναγνώσματος: «Εγώ θα φέρω πνοή μέσα σας και θα πάρετε ζωή. Θα σας δώσω νεύρα και θα κάνω να έρθει πάνω σας σάρκα και θα τη σκεπάσω με δέρμα· μετά θα σας δώσω πνοή και θα πάρετε ζωή. Τότε θα μάθετε ότι εγώ είμαι ο Κύριος».
Αυτή η καταπληκτική περικοπή του Ιεζεκιήλ πρέπει να διαβαστεί μέσα στο λειτουργικό πλαίσιο του Μεγάλου Σαββάτου: ο Χριστός κατεβαίνει στον Άδη και δωρίζει τη ζωή σ’ εκείνα τα ξερά κόκαλα, και, βγαίνοντας από τον Άδη, πιάνει από το χέρι τον Αδάμ και της Ευας. Ο Χριστός γίνεται «Pontifex» δηλαδή «Κατασκευαστής Γεφυρών» εφόσον δημιουργεί μια γέφυρα μεταξύ παλαιού και νέου, μεταξύ θανάτου και ζωής. «Άνθρωπε, μπορούν να γίνουν ζωντανοί άνθρωποι αυτά τα κόκαλα;» αυτή είναι μια ερώτηση που ο Κύριος απευθύνει στον καθένα μας σε σχέση με το Χριστό που αναστήθηκε, και σε σχέση με την πραγματική μας ζωή. «Άνθρωπε, μπορούν να γίνουν ζωντανοί άνθρωποι αυτά τα κόκαλα;» Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση είναι πάντα ίδια: «Κύριε, Θεέ, εσύ ξέρεις».
Η ανάγνωση μας συγκρίνει με μια συγκεκριμένη όψη της πίστης μας, δηλαδή με την ελπίδα. Η ερώτηση του Κυρίου στον Προφήτη, υποβάλλεται κάθε μέρα και σε μας, λαό συγκεντρωμένο γύρω από τον Τάφο Του, που Τον ομολογούμε Ζωοποιό. Ο Απόστολος Παύλος απαντάει λέγοντας πως η δική μας ελπίδα είναι ο ίδιος ο Χριστός. «Άνθρωπε, μπορούν να γίνουν ζωντανοί άνθρωποι αυτά τα κόκαλα; … Κύριε, Θεέ, εσύ ξέρεις». Επομένως η χριστιανική ελπίδα, είναι ελπίδα χαράς που προέρχεται από την Ανάσταση του Χριστού, σαν μεγαλύτερο δώρο του Αναστημένου μας Κυρίου. «Κύριε, Θεέ, εσύ ξέρεις!» Έτσι απαντάμε και εμείς, με τα λόγια του Προφήτη, επειδή ο Κύριος είναι εκείνος που σώζει, κατέβηκε στον Άδη και ανέβηκε στους ουρανούς παίρνοντας μαζί Του τον Αδάμ και την Εύα, δηλαδή όλη την ανθρωπότητα. Να ζούμε λοιπόν κι εμείς με την ελπίδα, να ζούμε με τη χαρά του Χριστού. Ακούγοντας την προφητεία του Ιεζεκιήλ, εγγυώμεθα πως η ελπίδα μας είναι ο ίδιος ο Χριστός, που πέθανε και αναστήθηκε και εισέρχεται σε όλη τη χριστιανική μας ζωή.
Σε αυτή την πασχαλινή εορτή θα θυμηθούμε μαζί με Εκείνον που είναι η ανάσταση και η ζωή, δύο σημαντικούς ανθρώπους της Εξαρχίας μας, που θα γιορτάσουν το Πάσχα ήδη στο φως και τη νέα ζωή με τον Αναστάντα Κύριο: τον Επίσκοπο Δημήτριο και τον πατέρα Αθανάσιο, που μας άφησαν από το τελευταίο Πάσχα, τον Οκτώβριο του 2023 και τον Μάρτιο του 2024. Η μαρτυρία τους και η ζωή τους ήταν σημαντικές για την Εξαρχία μας. Αυτοί που προσεύχονταν μαζί μας, τώρα είμαστε σίγουροι ότι προσεύχονται για μας, για την Εκκλησία μας, για την Εξαρχία μας. Ως επίσκοπος και εκ μέρους και των τριών κοινοτήτων της Εξαρχίας, Ελλήνων, Ουκρανών και Χαλδαίων, ευχαριστώ τον Κύριο για το παράδειγμά τους, τη γενναιοδωρία τους, τη διαθεσιμότητά τους, τη ζωή τους που έχουν δώσει πλήρως στον Κύριο, στην Καθολική Εκκλησία, στην Αποστολική μας Εξαρχία.
Το δικό μας Πάσχα του 2024, ας ζητήσουμε από τον Κύριο, τον Αγγειοπλάστη μας που με τα χέρια του μας έπλασε, μας δημιούργησε, μας αγάπησε, συνεχίζει να μας «ζυμώνει» και πάνω απ’ όλα να μας διαμορφώνει ως νέους άνδρες και γυναίκες, δημιουργούς ειρήνης, εκκλησιαστικής και αδελφικής κοινωνίας. Άνδρες και γυναίκες της προσευχής, της μεσιτείας και της φιλανθρωπίας. Άνδρες και γυναίκες του Ευαγγελίου, που το ζουν και το κηρύττουν. Άνδρες και γυναίκες της Εκκλησίας, που γνωρίζουν και αισθάνονται ότι είναι μέλη του Σώματος του Χριστού. Αναλαμβάνοντας την εικόνα του πηλού και του αγγειοπλάστη, άνδρες και γυναίκες ζύμωναν, διαμόρφωναν, δημιουργούσαν κατ’ εικόνα και ομοίωσή του.
+Π. Εμμανουηλ Νιν
Αποστολικός Έξαρχος
Τιτουλάριος Επίσκοπος Καρκαβίας